جهانی شدن و مشکل کلان شهر ها
در حال حاضر 23 شهر جهان 15 میلیون نفری هستند. از این تعداد 18 شهر در کشورهای رو به توسعه قرار دارند و جمعیت اینگونه شهر ها از حدود 100 کشور کنونی عضو سازمان ملل بیشتر است. بر پایه " برنامه توسعه سازمان ملل متحد " در سال 1960 تنها 9 شهر با جمعیت بیش از 4 میلیون نفر در کشورهای رو به توسعه وجود داشته که در سال 1980 به 35 شهر و در سال 2000 به 50 شهر رسید و در سال 2025 به 114 شهر خواهد رسید.
بر اساس آمار در سال 1985 در کشورهای رو به توسعه 146 شهر با جمعیت بیش از 1 میلیون نفر وجود داشته است. این روند و جهش بی سابقه یعنی اجتماعی بشری حکایت از تبدیل شدن روستاها به شهر ها و تبدیل شهر ها به کلان شهر هاست. به هر حال روند شهری شدن اجتماع بشری به علاوه جهانی شدن اقتصاد , پدیده کلان شهر ها را پیش آورد که خود این پدیده در مسیر تحولات هزاره سوم دارای چالشها و بحران های جدی باشد.
افزایش فقر در شهر ها , دسترسی ناکافی به مسکن و خدمات اصلی شهری , گسترش زاغه نشینی و مسکن های غیر قانونی , سیستم حمل و نقل ناکافی , بیگانگی شهروندان , رقابت شغلی و اقتصادی نابرابر , نارسایی امکانات اصلی شهر , ویرانی محیط زیست , آلودگی هوا , تراکم جمعیت , ناکافی بودن خدمات بهداشتی اصلی و آب و بحرانهای اجتماعی از جمله مواد مخدر و... از چالشهای پیش روی کلان شهر ها هستند.
امروزه هر شهر "جهان اولی " در دل خود یک شهر " جهان سومی " دارد که با مشکلات آلودگی محیط زیست , بیکاری , ازدحام جمعیت , گرسنگی , بیماری , سوء تغذیه و مرگ و میر کودکان به میزان زیادی دست به گریبان است.
از طرف دیگر در هر شهر جهان سومی یک شهر جهان اولی و پیشرفته که دارای کلاس جهانی ارتباطات و تکنولوژی باشد وجود دارد و این حکایت از شکاف بزرگ و چالش اساسی است که میان این دو جهان وجود دارد.
امروزه در روند شهری شدن دنیا به علت سرعت روند شهرنشینی در آفریقا , آسیا و آمریکای لاتین بیشتر شهرداری ها فاقد منابع مالی و سازمانی برای ارائه خدمت اصلی شهری اند و سرمایه گذاری بیشتر به محله های پردرآمد و متوسط اختصاص داده شده است. این در خالی است که فقرا به حال خود رها شده و برای ادامه حیات خود به مکانیسم های غیر رسمی رو می آورند و خارج از قوانین و ضوابط و استانداردها برای خود سرپناهی و زاغه هایی می سازند. بر اساس برآوردهای رسمی 30 تا 50 درصد سکنه بیشتر شهرهای بزرگ آسیا در چنین شرایطی زندگی می کنند. در هر صورت علاوه بر چالشهای بر شمرده در بالا می توان موارد ذیل را نیز به عنوان نگرانی ها و چالشهای کلان شهرها برشمرد:
1) حفظ و توسعه بهداشت انسان و رسیدگی به مشکلات بهداشت شهری
2)کنترل بیماری های مسری
3) حفاظت از گروههای آسیب پذیر
4) فقر و بررسی راههای مقابله با فقر شهروندان
5) تهیه منابع مالی مکفی برای اداره شهر
6) چالشهای اجتماعی
7) بحران زیست محیطی و آلودگی هوا
8) تدارکات سرپناه و بهبود مدیریت اسکان شهروندان
9) تسهیل حمل و نقل عمومی و درون شهری
10) مدیریت و توسعه هماهنگی منابع آب
11) تغییر الگوی مصرف شهری
12) سیستم روان و فنی حمل و نقل درون شهری
13) پایداری کالبدی –اقتصادی – اجتماعی و حمل و نقل
کلان شهر ها برای کسب جایگاه رفیع خود در فرآیند جهانی شدن و زنده ماندن در برابر تحولات پرشتاب قرن 21 راهی جز تکیه بر مشارکت آگاهانه شهروندان و بویژه تشکل های غیر دولتی و داوطلب ندارند. فرآیندی که در آن شهروندان با سهیم شدن در تصمیمان اثر گذار بر زندگی خود و جامعه شهری و با درک حقوق شهروندی و با شناخت و فهم از مسئولیت پذیری جمعی و گروهی , هزینه های اداره شهر را کاهش و بر توانایی های مدیریت کلان شهر خواهند افزود.
این بدان معنی است که مدیریت کلان شهر ها بر محور سیاست تمرکز زدایی و ایجاد دموکراسی در مدیریت امکان پذیر است. تمرکز زدایی و معطوف شدن به انرژی پایان ناپذیر شهروندان و پذیرش سازمان های غیر دولتی به عنوان شریک و نه رقیب از جمله استراتژی های ضروری و انکار ناپذیر برای مدیریت شهری آینده است.
علاوه بر این جایگاه آموزش مستمر و جریان دانایی و به هنگام بودن پیکر مدیریت شهری به دانش و درک جدید و به کار گیری نخبگان و دانشگاهیان یک ضرورت حیاتی و اجتناب ناپذیر است.
یکی از این دو رخداد شهری شدن جهان و دیگر ظهور شهر های جهانی است. امروز نیمی از جمعیت شش میلیاردی جهان ساکن شهر ها هستند. اکثریت جهان و زمین رفته رفته به شهر تبدیل می شود. در سال 1800 تنها سه درصد جمعیت جهان در شهر ها می زیستند , در سال 1950 این میزان به 29 درصد رسید و در سال 2000 این میزان به 50 درصد رسیده است. این در خالی است که سازمان ملل متحد هشتاد درصد رشد جمعیت دهه آینده را مربوط به شهر ها می دهند نه روستا ها.مسلمآ آنچه در خصوص توسعه و گسترش شهر و شهرنشینی اتفاق افتاده در طول تاریخ بشر بی سابقه بوده است.
- لینک منبع
تاریخ: شنبه , 01 بهمن 1401 (12:34)
- گزارش تخلف مطلب